Hilda Dajč urodziła się w 1922 r. w zamożnej rodzinie Żydów aszkenazyjskich. Wczesne dzieciństwo spędziła w Wiedniu razem z rodzicami Emilem i Augustą oraz młodszym bratem Hansem. Po kilku latach cała rodzina przeniosła się do Belgradu...
Hilda Dajč
Hilda Dajč urodziła się w 1922 r. w zamożnej rodzinie Żydów aszkenazyjskic. Wczesne dzieciństwo spędziła w Wiedniu razem z rodzicami Emilem i Augustą oraz młodszym bratem Hansem. Po kilku latach cała rodzina przeniosła sie do Belgradu. Przed wojną, po ukończeniu szkoły średniej jako jedna z najlepszych uczennic w swoim roczniku, Hilda zapisała się na studia architektoniczne na Uniwersytecie w Belgradzie. Jej studia zostały przerwane w związku z inwazją nazistowskich Niemiec na Jugosławię w kwietniu 1941 r. Chcąc zaangażować się w pomoc innym, Hilda zgłosiła się do pracy jako pielęgniarka w szpitalu żydowskim w Belgradzie.
W pierwszych miesiącach okupacji ojciec Hildy, Emil Dajč, objął funkcję wiceprezesa Vertretung der Judischen Gemeinschaft (Żydowski Organ Reprezentacyjny), organu reprezentujacego czonkow i członkinie gminy żydowskiej w Belgradzie. Organizacja ta, założona przez nazistów i przejęła sprawy gminy, którymi do tej pory zajmowały się organy gminne, organizacje charytatywne i inne żydowskie instytucje, które działały przed wojną, a zostały zamknięte przez okupantów. Zaangażowanie Emila Dajča w działalność organu reprezentującego gminę żydowską w początkowej fazie okupacji sprawiło, że rodzinę Hildy ominęło wiele antysemickich restrykcji i działań, którym poddawani byli wówczas inni Żydzi w Belgradzie.
W grudniu 1941 r., większość mężczyzn ze społecznosci żydowskiej w kraju została zabita w ramach odwetowych egzekucji (Geiselmordpolitik) dokonywanych przez Wehrmacht. W odpowiedzi na akty buntu i sabotażu żydowskim kobietom i dzieciom nakazano spakować rzeczy osobiste i zgłosić się do siedziby Judenreferatu, żydowskiej sekcji policji specjalnej, mieszczącej się przy ul. George’a Washingtona 23. Po oddaniu kluczy do swoich mieszkań około 5000 żydowskich kobiet i dzieci zostało przewiezionych do zaadaptowanego pawilonu nr 3 w nowo utworzonym obozie – Judenlager Semlin. Mimo że rodziny członków kierownictwa Żydowskiego Organu Reprezentacyjnego nie miały obowiązku podporządkowania się temu zarządzeniu, Hilda przeciwstawiła się woli rodziców i zgłosiła się do obozu, aby nadal pełnić obowiązki pielęgniarki wśród, jak to określiła, “ludzi w potrzebie”.
Data śmierci Hildy Dajč nie jest znana, ale pewne jest, że zginęła wraz z ponad 6 000 żydowskich kobiet, dzieci i osób starszych w mobilnej komorze gazowej, która od marca 1942 r. była używana w obozie Semlin. Między końcem marca a 10 maja 1942 r. Wieźniowie i więźniarki obozu byli zabierani w grupach liczących od 50 do 100 osób w ostatnią drogę na cmentarz w Jajinci.
Hilda Dajč przed II wojną światową
własność Żydowskiego Muzeum Historycznego w Belgradzie
własność Żydowskiego Muzeum Historycznego w Belgradzie
własność Żydowskiego Muzeum Historycznego w Belgradzie
własność Żydowskiego Muzeum Historycznego w Belgradzie
własność Żydowskiego Muzeum Historycznego w Belgradzie
własność Żydowskiego Muzeum Historycznego w Belgradzie
własność Żydowskiego Muzeum Historycznego w Belgradzie
własność Żydowskiego Muzeum Historycznego w Belgradzie
Organizacja
Ludobójstwo jest zawsze zorganizowane, zwykle przez państwo, często przy użyciu sił paramilitarnych, które nie są bezpośrednio związane z rządem, czy aparatem władzy, aby możliwe było zaprzeczenie udziału państwa. Specjalne jednostki armii lub sił paramilitarnych przechodzą szkolenia i są zbrojone, zaś tajna policja śledzi, aresztuje i torturuje ludzi podejrzanych o działalność opozycyjną.
Aby nie dopuścić do tego etapu należy podejmować działania na szczeblu państwowym – zdelegalizować organizacje paramilitarne, odmawiać wjazdu do innych krajów i zamrażać środki w międzynarodowych bankach na kontach należących do tego typu organizacji. Ponadto, należy wprowadzić prawnie możliwość badania przykładów łamania praw człowieka i inicjowania postępowań sądowych przeciwko sprawcom i sprawczyniom.
Jak historia tej osoby jest powiązana z opisywanym etapem?
Rodzina Hildy znajdowała się w uprzywilejowanej sytuacji ze względu na stanowisko zajmowane przez jej ojca. Do pewnego czasu udawało jej się uniknąć losu innych serbskich Żydów i nie doświadczyła wielu restrykcji i działań, którym w tamtym czasie byli poddawani inni Żydzi w Belgradzie. Pracując jako wolontariuszka w szpitalu, Hilda miała na co dzień do czynienia z ofiarami zorganizowanych działań antyżydowskich. Jej ojciec, który był wiceprzewodniczącym Organu Przedstawicielskiego Gminy Żydowskiej w Belgradzie, z pewnością przynosił do domu wiadomości o zorganizowanej działalności nazistów. Mimo tej wiedzy i codziennych doświadczeń Hilda postanowiła dobrowolnie zgłosić się do obozu Semlin, aby przeciwstawić się zorganizowanej przemocy, pomagać innym i zachować godność.
AUTOR: Miško Stanišić, Terraforming