„Rzeź milionów bezbronnych ludzi dokonywa się wśród powszechnego złowrogiego milczenia... Tego milczenia dłużej tolerować nie można... Kto milczy w obliczu mordu – staje się wspólnikiem mordercy. Kto nie potępia – przyzwala”
Zofia Kossak-Szczucka, ur. 10.08.1889 r., w Kośminie
Zofia Kossak-Szczucka urodziła się w znanej rodzinie artystów. Jako pisarka zadebiutowała powieścią „Pożoga” opisującą chłopskie nastroje rewolucyjne i wojnę bolszewicką. W dwudziestoleciu międzywojennym zaangażowała się w nurt prozy katolickiej. Jej teksty z lat 30-tych były przesycone niechęcią do Żydów i Żydówek i wzmacniały polaryzację bardzo już napiętych relacji etnicznych w Polsce. Od początku okupacji niemieckiej, Zofia Kossak-Szczucka angażowała się w konspirację i działalność charytatywną. Pomimo swojego religijnie motywowanego antysemityzmu, w sierpniu 1942 r., w obliczu masowej deportacji warszawskich Żydów i Żydówek do Treblinki, opublikowała swój „Protest!”. Miesiąc później założyła Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom, przekształcony później w „Żegotę”. Przeciwstawiła się postępującej polaryzacji i w obliczu wojny i Zagłady uznała nazistowskie Niemcy za wspólnego wroga, apelując publicznie do Polek i Polaków o nie przykładanie ręki do mordu Żydów i Żydówek. Jesienią 1943 r. została przypadkowo aresztowana i uwięziona w obozie Auschwitz-Birkenau, skąd w 1944 r. przewieziono ją do warszawskiego więzienia na Pawiaku. Została skazana na śmierć, jednak dzięki działaniu polskiego podziemia została uwolniona. Po wojnie zamieszkała w Anglii, gdzie kontynuowała karierę pisarską. Po powrocie do Polski w 1957 r. współpracowała z prasą katolicką. Zmarła 9 kwietnia 1968 r. Pośmiertnie otrzymała Medal Sprawiedliwej wśród Narodów Świata.
źródło: Polona
Autor: Thunderman 83; źródło: Wikipedia
autor: Tomasz Cebulski
Autor: Tomasz Cebulski
źródłó: "Tygodnik Ilustrowany", nr 41, 13.10.1906, s. 911
Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne, Warszawa 1970, s. 122
Polaryzacja
Używając nienawistnej propagandy ekstremiści dzielą ludzi, a tych, którzy nie są ich zwolennikami nazywają zdrajcami lub sympatykami wroga i głoszą zasadę: „Jeśli nie jesteś z nami, jesteś przeciwko nam”. Przez takie działania tworzą się zazwyczaj dwa obozy – osoby przeciwstawiające się i popierające rozwiązanie danego problemu społecznego. Proces polaryzacji bardzo często przyczynia się do wybuchu i eskalacji konfliktów społecznych. Osoby o umiarkowanych poglądach, będące członkami grupy sprawców mają największe możliwości powstrzymania ludobójstwa, dlatego też zwykle są aresztowane i mordowane jako pierwsze. Grupa dominująca ustanawia dla siebie nieograniczoną władzę wprowadzając stany wyjątkowe lub rządząc za pomocą dekretów, znosząc prawa i wolności obywatelskie. Grupa ofiar jest rozbrajana, by nie mogła się bronić i by grupa dominująca mogła przejąć pełną kontrolę. Aby nie dopuścić do polaryzacji należy wspierać grupy i organizacje działające na rzecz praw człowieka oraz wprowadzić międzynarodowe sankcje.
Jak historia tej osoby jest powiązana z opisywanym etapem?
Zofia Kossak-Szczucka swoimi tekstami i działalnością kulturalną w latach 30-tych przyczyniała się do wzmacniania napięcia pomiędzy Polakami żydowskiego i nieżydowskiego pochodzenia. Tego typu działania prowadziły do eskalacji konfliktów i pogłębiania polaryzacji postaw wobec Żydów i Żydówek. Jej początkowe antysemickie nastawienie zostało zweryfikowane w wyniku doświadczeń wojennych i obserwacji polityki nazistów. Zofia Kossak-Szczucka doświadczyła przemiany i od 1942 r. głośno sprzeciwiała się polaryzacji angażując się nie tylko słowem – opublikowała słynny “Protest!”, ale także podejmując konkretne działania, które doprowadziły do powstania Żegoty i udzielenia rzeczywistej pomocy wielu Żydom i Żydówkom.
Rada Pomocy Żydom “Żegota” – konspiracyjna organizacja społeczna utworzona w grudniu 1942 r. przy Delegaturze Rządu RP na Kraj, której zadaniem było organizowanie pomocy dla Żydów i Żydówek w okupowanej Polsce. Rada pomagała zdobywać fałszywe dokumenty np. metryki chrztu, udzielała pomocy finansowej, mieszkaniowej, lekarskiej, a jej członkowie pomagali także dzieciom żydowskim (Referatem Dziecięcym od 1943 r. kierowała Irena Sendlerowa). W czasie wojny Żegota była jedyną podziemną organizacją, która była prowadzona zarówno przez osoby pochodzenia żydowskiego, jak i nieżydowskiego, z wielu środowisk politycznych. Żegota została upamiętniona w Jad Waszem przez posadzenie w alei Sprawiedliwych poświęconego jej drzewka oliwnego.