Ernst Putzki, ur. 15.03.1902 r. w Mattmann

Ernst Putzki pochodził z wielodzietnej rodziny, a trudna sytuacja finansowa sprawiła, że zaraz po ukończeniu szkoły ludowej w Hagen, rozpoczął pracę jako robotnik w fabryce. W 1919 r. spędził kilka miesięcy w wojsku, bo jak sam stwierdził “pragnął przeżyć przygodę”, jednak po niespodziewanej śmierci ojca w tym samym roku ostatecznie opuścił armię i rozpoczął wędrowny tryb życia. Nigdzie nie zagrzał dłużej miejsca, utrzymywał się z pracy jako najemny robotnik w Berlinie, a także w różnych miastach Pomorza i Rugii. W czasie kryzysu gospodarczego w latach 20-tych stracił pracę, a problemy zdrowotne, m.in. liczne problemy z kręgosłupem, często uniemożliwiały mu samodzielne poruszanie się. Przekonania i styl życia Putzkiego stały się obiektem zainteresowania władzy. Od 1933 r., po przejęciu władzy przez Hitlera, włóczędzy, żebracy, trwale bezrobotni, a później także osoby z niepełnosprawnościami, stały się ofiarami nazistowskiej propagandy i były określane jako „aspołeczne” i będące „obciążeniem dla zdrowej tkanki narodowej”.

Putzki spędził kilka lat w różnych szpitalach, ośrodkach i domach opieki, gdzie poddawano go różnym terapiom. Trudne doświadczenia go nie złamały – aktywnie protestował przeciw systemowi i domagał się respektowania swoich praw. Ernst Putzki stał się otwartym krytykiem systemu władzy, co w konsekwencji doprowadziło do jego ponownego uwięzienia pod pozorem choroby psychicznej.

W listopadzie 1944 r. przewieziono go do Szpitala Psychiatrycznego w Hadamar. Ośrodek ten od 1941 r. był oficjalnie wykorzystywany do mordowania w komorach gazowych osób zaklasyfikowanych jako obciążone psychicznie w ramach tzw. Akcji T4. Później, aż do maja 1945 r był miejscem stopniowego wyniszczania i uśmiercania pacjentów. Ernst Putzki oficjalnie zmarł na zapalenie płuc 9 stycznia 1945 r. Stał się jedną z 300 000 ofiar państwowej niemieckiej nazistowskiej polityki uśmiercania osób klasyfikowanych jako niepełnosprawne fizycznie lub umysłowo.

List Putzkiego do matki;
źródło: Archiv des Landeswohlfahrtsverbands
Hessen

Rysunek Ernsta Putzkiego;
źródło: Archiv des Landeswohlfahrtsverbands
Hessen

Rysunek Ernsta Putzkiego;
źródło: Archiv des Landeswohlfahrtsverbands
Hessen

Rysunek Ernsta Putzkiego;
źródło: Archiv des Landeswohlfahrtsverbands
Hessen

Hadamar

Centrum Eutanazji Hadamar; Przed II wojną w Hadamar w Hesji mieścił się szpital psychiatryczny, który w czasie wojny przekształcono w jeden z ośrodków Akcji T4.

Dokonywano tam masowych morderstw osób z niepełnosprawnościami lub zdiagnozowanych jako chore. W okresie od stycznia 1941 do marca 1945 zamordowano tam prawie 15 tysięcy osób. Ich ciała zostały pochowane w zbiorowych grobach na cmentarzu specjalnie założonym w tym celu.

Niemiecki plakat propagandowy z około 1938:
Ta osoba cierpiąca na choroby genetyczne kosztuje społeczeństwo 60 000 reichsmark w trakcie swojego życia. Współobywatelu, to też twoje pieniądze!

Klasyfikacja

Na tym etapie dochodzi do podziału społeczeństwa na opozycyjne grupy: na “my” i „oni”, np. Polacy i Żydzi. Temu procesowi można przeciwdziałać poprzez podkreślanie i pielęgnowanie tego, co łączy obie grupy. Warto skupić się na wspólnych wartościach, tradycjach, czy doświadczeniach, a także poszukiwać obszarów porozumienia, poprzez tworzenie grup wsparcia i inicjatyw walczących z nienawiścią.

Jak historia tej osoby jest powiązana z opisywanym etapem?

Naziści chcieli stworzyć homogeniczne społeczeństwo stworzone z “Aryjczyków”, którzy mieliby wyglądać i zachowywać się w określony sposób i funkcjonować w określonych ramach. W nazistowskiej wizji niemieckiego społeczeństwa nie było miejsca dla osób niepasujących i do tego obrazu: ze względu na pochodzenie etniczne, wyznawaną religię, orientacją seksualną, niepełnosprawność, choroby, styl życia, czy światopogląd. Ernst Putzki poprzez swoje wybory, wędrowny styl życia, ceniący przede wszystkim wolność i niezależność należał do grupy osób klasyfikowanych jako wrogowie państwa. Putzki stał się kozłem ofiarnym, więźniem i ofiarą systemu. Został napiętnowany i systematycznie izolowany od reszty społeczeństwa. Każda podejmowana przez niego próba obrony była skazana na niepowodzenie, gdyż kto raz został sklasyfikowany i przypisany do kategorii osób “aspołecznych”, obciążających niemieckie społeczeństwo, niezwykle rzadko miał szansę uniknąć prześladowania czy śmierci.